10/31/2025

Principes Antonini sive "Aelii-Antonini"?


Cum historiae Romanae in schola sive universitate studemus, nobis de imperio Traiani, Hadrianni vel Antonini Pii legentibus saepe "Principes Antoninos" eos nominare conspicimus historicos hodiernos, magistros scriptoresque. Alii paucissimi historici "domum Aeliam-Ulpiam" nominare malunt quoniam imperatores huius aetatis communem gentem ex Baetica natum condividunt.

Postremis autem annis aliqui historici hodierni "domum Aeliam-Antoninam" principes ex anno DCCCXLIX usque ad annum CMXLVI AUC (96-193 p.C.n.) imperantes nominare proposuerunt, cum haud omnes imperatores Antonini fuissent. Profecto primus princeps "Antoninus" Titus Aurelius Fulvus Boionius Antoninus postea Antoninus Pius vocatus censetur. Etiam principes huius temporis heredes eorum nominabant non generi suo, sed ratione suo. Tum quid de Nerva, Traiano Hadrianoque dicere nobis licet?

Tandem hoc modo domus "Aelia-Antonina" describitur: Nerva (97-98 p.C.n./850-851 AUC), qui hunc domum incepit; Traianus (98-113 p.C.n./851-869 AUC), qui Daciam Mesopotamiamque cepit; Hadrianus (113-138 p.C.n./869-891 AUC), qui illas regiones reliquit limitesque fossis castrisque renovavit; Antoninus Pius (138-161 p.C.n./891-914 AUC), qui primum murum in Britannia exstruxit adversus Pictos; L. Verus (161-169 p.C.n./914-922 AUC), qui expeditionem adversus Parthos in Armenia duxit; M. Aurelius (161-180 p.C.n./922-933 AUC), qui imperium bellis Marcomanis defensit cultorque doctrinae Stoicae; et postremo Commodus (180-193 p.C.n./933-946 AUC), imperator a scriptoribus Romanis despectus.


Conspectus librorum:

-  Soria Molina, D. Trajano: el mejor emperador
-  Historia  Augusta.
-  Eutropius, Breviarium. 
-  Castellanos, S. Historia de Roma: de las aldeas del siglo VIII al final del Imperio, siglo V d.C.
-  Barceló, P. Breve Historia de Grecia y Roma.




9/12/2025

Scipio Asiaticus: Africani Umbra?

Cum de vita et rebus gestis Scipionis Asiatici cogitamus, saepe umbram Africani censemus. Lucius Cornelius Scipio (230-183 a.C.n./523-570 AUC), P. Scipionis maioris filius Africanique frater, dux magistratusque Romanus fuit. Secundo Bello Punico in exercito fratris sui militavit adversus Hannibalem in proelio apud Zamam (202 a.C.n./551 AUC). Etsi fortasse fratrem eius ingenio, sapientia et arte militari non aequabat, consulatum apud C. Laelium obtinuit anno DLXIII AUC (190 a.C.n.). Omnes fere scriptores Romani consulatum Lucii Laelique vere consilia Africani esse ad expeditiones asiaticas contra Antiochum ducendas arbitrabantur. Sic T. Livius comitia ubi Laelius Luciusque vicerunt nobis narrat:

"P. Scipio Africanus dixit, si L. Scipioni fratri suo provinciam Graeciam decrevissent, se ei legatum iturum. haec vox magno adsensu audita sustulit certamen; experiri libebat, utrum plus regi Antiocho in Hannibale victo an in victore Africano consuli legionibusque Romanis auxilii foret; ac prope omnes Scipioni Graeciam, Laelio Italiam decreverunt." (Liv. AUC. 37, 1)

Etsi frater Africanus forte artes militares delineabat sententia scriptorum, L. Scipio exercitum Romanum in Asia ducebat. Itaque anno DLXIII AUC (190 a.C.n.) Africano aegrotante regem Syriae Antiochum III in proelio apud Magnesiam debellavit Asiaticusque appellatus. Secundum Apianum equitatus Eumenis per auxilia elephantes oppugnavit ad provocandum tumultum in exercitu Syriaco qui victoriam Romanis offerret. An Scipio Africanus auctor victoriae verus sit nesciemus, consulatus autem Asiatici gravis fuit ad limites Romanos in Oriente patendum. Num umbra Africani est? Quid censes de Scipione Asiatico?

Rex Antiochus III




Conspectus librorum

-  Livius, T. Ab Urbe Condita. 
-  Apianus, De rebus Syriacis. 
-  Castellanos, S. Historia de Roma: de las aldeas del siglo VIII al final del Imperio, siglo V d.C.
-  Barceló, P. Breve Historia de Grecia y Roma.